Stałym czytelnikom czasopisma „Light” może być znany biblijny opis Estery, żydowskiej dziewczyny, znajdującej się pod opieką swego krewniaka, Mordekaia. Osiągnęła ona znaczącą pozycję królowej, wybranej przez Aswerusa, króla Persji, około 480 r. przed Chrystusem.
Co tak naprawdę wiemy o Esterze? Wiemy z biblijnej relacji, że znany jej był smutek spowodowany utratą rodziców, chociaż nie są nam znane tego okoliczności. Została sierotą w młodym wieku. Wiemy, że była urodziwa, a także, że została żoną potężnego perskiego władcy. Chociaż zapis biblijny nie wymienia imienia Boga, nie jest trudne dostrzeżenie, iż była ona kobietą głębokiej wiary, ale co się z nią stało na końcu, nie zostało napisane.
Dla celów tego krótkiego szkicu zamierzamy raczej przyjrzeć się niektórym postaciom i szczegółom, znajdującym się poza relacją biblijną, niż po prostu przypomnieć sobie historię, która jest już wam zapewne znana. Jeśli, czytelniku, spotykasz się z opowieścią o Esterze po raz pierwszy, to mamy nadzieję, że ten artykuł będzie dla ciebie pouczający. W każdym razie zalecalibyśmy, żebyś, jeśli masz Biblię, najpierw przeczytał Księgę Estery.
Tło wydarzeń
Tło dla wydarzeń opisanych w tej księdze stanowi niewola Żydów pod rządami Medów i Persów. Imperium to nastąpiło po imperium babilońskim, które zostało przez nich podbite, szeroko zakreślające granice swych wpływów. Pierwszy rozdział Księgi Ester przypomina nam o tym: A było to za dni Aswerusa; Aswerus ten panował od Indii aż do Etiopii nad stu dwudziestu siedmiu państwami (1.1)
Mapa Imperium Perskiego
Ogólnie przyjęty czas istnienia Imperium Perskiego przypada na lata 527 do 336 r. p.n.e., a wydarzenia opisane w Księdze Estery miały miejsce prawdopodobnie w okresie 486 – 465 p.n.e., obejmując jakieś 21 lat rządów Aswerusa.
Żydzi znajdowali się w niewoli i jest prawie pewne, że ich znaczenie w biznesie oraz inteligencja nie pozostały niezauważone. Wiemy, że wcześniej, w przypadku Nabuchodonozora i Daniela, zdolności administracyjne zostały docenione przez babiloński dwór i że Daniel osiągnął sukces w niezwykle trudnych okolicznościach, piastując wysoki urząd aż do początków przejęcia administracji przez Persów.
Wydarzenia z Księgi Estery miały prawdopodobnie miejsce jakieś 40 lat po zejściu Daniela ze sceny. Miejscem zdarzeń była Suza (hebr. Szuszan), starożytna stolica państwa Elam, gdzie znajdował się pałac króla Aswerusa. Odpowiada ono współczesnemu Szusz w Iranie.
Nadrzędne nad wszystkim miłosierdzie Boże wobec Jego ludu ma być widoczne – nawet, kiedy każe im cierpieć za ich grzechy, jak przekonujemy się z biblijnej relacji dotyczącej zarówno Daniela, jak i Estery. Jak to ujął mądry Salomon: Gdy drogi człowieka są miłe Panu, pojedna On z nim nawet wrogów (Prz.16;7). Jest to lekcja do zapamiętania dla wszystkich ludzi bojących się Boga.
Relacja w Księdze Estery jest zaskakująca ze względu na splot wydarzeń, które zostały nam przedstawione, i przyjrzymy się im w dalszym ciągu tego szkicu.
Aswerus
Długo dyskutowano na temat prawdziwej tożsamości tego perskiego władcy. Historycy, jak Herodot i Cstesias, którzy obaj żyli w piątym wieku przed Chrystusem, sugerują, że królowa Waszti była żoną Kserksesa, znaną w księgach historii jako Amestris. Większość komentatorów przychyla się do opinii, iż był to Kserkses I, który sprawował władzę od 486 do 465 roku p.n.e. i wziął sobie za żonę Ester w miejsce Waszti, która straciła swe prawo do bycia królową.
Waszti
Z dzisiejszego punktu widzenia nie można nie współczuć Waszti, chociaż nie wiemy wiele o jej charakterze. Co więcej, współczesna historia mówi, że zamordowała ona matkę jednej z konkubin swego męża – nie jest jasne, której! W każdym razie dalsza relacja biblijna brzmi, jak następuje:
W siódmym dniu, kiedy już rozweseliło się winem serce króla, rzekł do Mehumana, Bizzety, Charbony, Bigty, Abagty, Zetera i Karkasa, siedmiu eunuchów usługujących królowi Aswerusowi, aby przywiedli przed oblicze króla królowę Waszti w koronie królewskiej celem pokazania ludowi i książętom jej piękności; odznaczała się bowiem miłym wyglądem (1.10-11).
Jest prawie niemożliwe porównanie tamtych czasów z naszymi. Wykorzystywanie kobiet, jak to było praktykowane w czasach biblijnych, wydaje się bardzo obce dzisiejszemu światu Zachodu, gdzie tak zwane prawa kobiet są zazdrośnie strzeżone. Lecz przypadek Waszti był powodem, ze względu na który pojawiła się Ester – przynajmniej jest to prawdą w zwykłych okolicznościach. W tej sprawie był spełniony w rzeczywistości bardziej cel Boga.
Mordekai
Mordekai był Beniaminitą, Żydem, który został uprowadzony do niewoli w czasie sprawowania władzy przez Nabuchodonozora, króla babilońskiego. Będąc mądrym człowiekiem, znalazł on zatrudnienie w pałacu królów perskich w Szuszan (Suzie), stolicy państwa. Imię Mordekai jest prawdopodobnie hebrajską wersją babilońskiego imienia Marduk. Osiągnął on wysoką pozycję jako satrapa (wezyr), czyli władca prowincji, w wyniku zdemaskowania zarówno Hamana Aggity, jak i spisku mającego na celu zabicie Aswerusa. Z niektórych inskrypcji z tamtego okresu wynika, że mógł on pracować w dziedzinie finansów. Okoliczności jego awansu są zrelacjonowane w tymże opisie i stanowią jego integralna część.
Haman
Był on oczywiście wrogiem Żydów. Dlaczego? Mordekai odmówił złożenia pokłonu Hamanowi prawie na pewno z tego powodu, że znał jego pochodzenie. Według Józefa Flawiusza, był on potomkiem Amalekitów. W Księdze Liczb czytamy, co Balaam prorokował odnośnie Izraela: …król jego wiele mocniejszy niż Agag, królestwo jego w górę wyniesione (Li 24.7).
W powyższych słowach Agag jest powiązany z Amalekitami, wojowniczym plemieniem, które było wrogiem Bożego ludu od początku jego istnienia jako narodu. Bóg bardzo rozgniewał się na Saula, pierwszego króla Izraela, ponieważ, choć wytracił Amalekitów, pozostawił Agaga, ich króla, przy życiu (1 Sam 15.7-8). Haman nie kochał Żydów i możemy być pewni, że już wiedział o Mordekaiu, chociaż wydaje się, że nie podejrzewał, iż Ester była Żydówką.
Usytuowaliśmy już czas, tło wydarzeń i postacie biorące w nich udział, a teraz zastanówmy się nad osobą Estery.
Estera
Żydzi na wygnaniu często przybierali zmienione imiona, aby były dostosowane do kraju, w którym się znaleźli. Czasami miało to na celu ochronę ich tożsamości i tak może być w przypadku Estery. Imię Estera może być powiązane z imieniem babilońskiej bogini Isztar lub, co jest bardziej prawdopodobne, wywodzi się od perskiego słowa znaczącego „gwiazda”. Jej hebrajskie imię brzmiało Hadassa, co znaczy „mirt”,nawiązując do drzewa o tej nazwie.
Mirt
Cenniejsze jest dobre imię niż wielkie bogactwo, lepsza przychylność niż srebro i złoto (Prz 22.1).
Porównaj ten cytat ze słowami Salomona w Księdze Eklezjasty:
Lepsze jest dobre imię (hebr. shem) niż wonne olejki (hebr. shemen), a dzień śmierci niż dzień urodzenia (Koh 7.1).
Mamy tu do czynienia z grą słów w oryginalnym tekście hebrajskim – shem i shemen tłumaczone odpowiednio jako „imię” i „wonne olejki”. Aby to dostrzec, musielibyśmy znać język hebrajski Starego Testamentu. Jest to typowy przykład ukrytych informacji, które można znaleźć w Biblii, jeśli tylko zagłębimy się w niej nieco bardziej.
Estera została zabrana do pałacu wielkiego perskiego monarchy i dokładnie przygotowana do swych obowiązków.
A gdy przychodziła kolej na każdą dziewczynę, aby pójść do króla Aswerusa, pod koniec jej pobytu, wedle prawa kobiet, to jest po dwunastu miesiącach – ponieważ wtedy dni ich namaszczenia kończyły się, sześć miesięcy olejkiem mirrowym, a sześć miesięcy balsamami i kosmetykami kobiecymi -wtedy dopiero dziewczyna szła do króla. Wszystko, czego zażądała, dawano jej, aby mogła to wziąć ze sobą do domu króla. Wieczorem szła, a rano wracała do drugiego domu kobiet pod opiekę Szaaszgaza, eunucha królewskiego, stróża nałożnic. Nie przychodziła ona już do króla, chyba że król jej zapragnął i wezwał ją imiennie (Estery 2.12-14).
Estera spodobała się królowi i została jego małżonką. Z relacji tej wydaje się, że Kserkses kochał Esterę bardziej niż wszystkie inne kobiety i uczynił ją królową. Od tej pory jest ona tytułowana królową Esterą. Dobrze znana jest relacja o tym, jak pokrzyżowała przy współpracy Mordekaia plany Hamana.
Spisek na życie Żydów
W tym właśnie momencie w relacji pojawia się Haman i tak dramatycznie wpływa na życie Estery. Nienawidząc Żydów, uzyskuje dekret od perskiego monarchy, dekret, który mógł oznaczać zagładę Żydów na podobną skalę, jak to uczynili naziści w Europie w czasie drugiej wojny światowej. Mordekai wyjaśnił Esterze, że spoczywa na niej odpowiedzialność interwencji w sprawie jej ludu i że jej wysoka pozycja jako królowej nie usprawiedliwia jej, że nie spełni swego obowiązku:
Wtedy Mardocheusz rzekł, aby odpowiedzieli Esterze: Nie myśl sobie w sercu, że uratujesz się w domu króla, jedyna ze wszystkich Żydów, bo jeśli ty zachowasz milczenie w tym czasie, uwolnienie i ratunek dla Żydów przyjdzie z innego miejsca, a ty i dom ojca twojego zginiecie. A kto wie, czy nie ze względu na tę właśnie chwilę dostąpiłaś godności królowej? (Estery 4.13-14)
Wspomnieliśmy na początku, że nie ma w Księdze Estery bezpośredniego odniesienia do Boga. Jednakże powyższe słowa Mordekaia wydają się sugerować, że Bóg uratuje swój lud, nawet jeśli Estera będzie milczeć przed królem.
Zaufanie Estery do Boga
Jeśli przeczytasz Księgę Estery, poznasz jej odpowiedź. Zgodziła się ona zwrócić się do króla w tej sprawie i wysłała wiadomość do Mordekaia:
Idź, zgromadź wszystkich Żydów, którzy znajdują się w Suzie. Pośćcie za mnie, nie jedząc i nie pijąc trzy dni, nocą i dniem. Ja też i dziewczęta moje będziemy pościły podobnie. Potem pójdę do króla, choć to niezgodne z prawem, a jeśli zginę, to zginę (Estery 4.16).
Jeśli zginę, to zginę. Istnieje wiele przykładów w Piśmie mężczyzn i kobiet, którzy podobnie położyli swe głowy „na pieńku”, jak mówi przysłowie. Jakub, na przykład, został w końcu przekonany, by wysłać do Egiptu Beniamina. Jeśli mam być osierocony, to niech już będę osierocony, a Paweł powiedział: Ja przecież gotów jestem nie tylko na więzienie, ale i na śmierć. To pokazuje oddanie Estery dla swego ludu, lecz co ważniejsze, jej zaufanie do Boga Izraela. Chociaż nie zostało to zapisane, możemy sobie wyobrazić, że modliła się ona gorąco, zanim przedstawiła swą prośbę królowi. Estera odniosła sukces i jej apel został wysłuchany przez Aswerusa. Haman otrzymał to, na co zasłużył, i został powieszony, a Mordekai został wyniesiony na wysoki urząd.
Lekcja duchowa
Estera wyłania się zatem z tej interesującej relacji jako kobieta wielkiej urody i wiary. Czy jest ona albo czy powinna ona być przykładem dla bojących się Boga kobiet żyjących współcześnie? Pozostawimy to do decyzji czytających ten artykuł. By pomóc w podjęciu decyzji, sugerujemy przeczytanie, co Salomon napisał o kobiecie takiej, jak Estera. Zadał on pytanie: Niewiastę dzielną któż znajdzie? (Prz 31.10) Jego odpowiedź jest jednym z najpiękniejszych ustępów w Biblii i musi być przeczytana w całości w Księdze Przysłów 31.10-31. Gorąco polecamy jej przeczytanie! Przedstawiwszy cechy takiej kobiety, Salomon podsumowuje:
Kłamliwy wdzięk i marne jest piękno: chwalić należy niewiastę, co boi się Pana (Prz.31;30).
Oblubienica Chrystusa
Historia Estery zawiera wiele duchowych nauk dla uczniów Chrystusa. Ujrzą oni więcej niż tylko zewnętrzną urodę Estery, która pociągnęła ku niej wielkiego perskiego monarchę, i poznają, że podczas gdy oczekują powrotu oblubieńca, muszą również przejawiać takież cechy w swoim życiu, jak to czyniła wierna Estera we własnym. Muszą oni przygotować się jako „oblubienica Chrystusa”, by znaleźć się w doskonałym Bożym królestwie na ziemi.
W ostatniej księdze Biblii, danej apostołowi Janowi specjalnie dla sług Jezusa, przedstawiony został wspaniały obraz:
Weselmy się i radujmy, i dajmy Mu chwałę, bo nadeszły Gody Baranka, a Jego Małżonka się przystroiła, i dano jej oblec bisior lśniący i czysty – bisior bowiem oznacza czyny sprawiedliwe świętych. I mówi mi: Napisz: Błogosławieni, którzy są wezwani na ucztę Godów Baranka! I mówi im: Te słowa prawdziwe są Boże (Obj 19.7-9).
David Evans
