Wykład: Norman Mitchell, Ustroń 2009
CYTAT Amos 9.11-12: W tym dniu podniosę szałas Dawidowy, który upada, zamuruję jego szczeliny, ruiny jego podźwignę i jak za dawnych dni go zbuduję, by posiedli resztę Edomu i wszystkie narody, nad którymi wzywano mojego imienia – wyrocznia Pana, który to uczyni.
Dz 15.12-18: Umilkli wszyscy, a potem słuchali opowiadania Barnaby i Pawła o tym, jak wielkich cudów i znaków dokonał Bóg przez nich wśród pogan. A gdy i oni umilkli, zabrał głos Jakub i rzekł: Posłuchajcie mnie, bracia! Szymon opowiedział, jak Bóg raczył wybrać sobie lud spośród pogan. Zgadzają się z tym słowa Proroków, bo napisano: Potem powrócę i odbuduję przybytek Dawida, który znajduje się w upadku. Odbuduję jego ruiny i wzniosę go, aby pozostali ludzie szukali Pana i wszystkie narody, nad którymi wzywane jest imię moje – mówi Pan, który to sprawia. To są [Jego] odwieczne wyroki.
„wzywane jest imię moje” = gr. epikaleo = „być zawołanym/przywołanym przez” – być oddanym jakiejś osobie, jako Panu. Św. Jakub użył tego sformułowania, kiedy potępił podział na klasy społeczne i różnice socjalne wewnątrz kościołów – Czy nie oni bluźnią zaszczytnemu Imieniu, które wypowiedziano nad wami? (Jk 2.7)
To są [Jego] odwieczne wyroki. W oryginale greckim te 4 słowa są oddane przez 3 wyrazy tylko – dosłownie „Znane od wieków” i gr. wyraz dla wiek = okres czasu; cóż więc było zatem znane od wieków? narody, nad którymi wzywane jest imię moje.
CYTAT: Rz 8.28-30 Wiemy też, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru. Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi. Tych zaś, których przeznaczył, tych też powołał, a których powołał – tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił – tych też obdarzył chwałą.
powołani = kletos = zaproszeni; zamiaru = prothesis = wyruszyć, zwłaszcza wyruszyć zgodnie z wolą Boga. Na przykład:
CYTAT: Rz 9.11 Bo gdy one jeszcze się nie urodziły ani nic dobrego czy złego nie uczyniły – aby niewzruszone pozostało postanowienie Boże, powzięte na zasadzie wolnego wyboru
Ef 1.11 W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli
2 Tym 1.9 On nas wybawił i wezwał świętym powołaniem nie na podstawie naszych czynów, lecz stosownie do własnego postanowienia i łaski, która nam dana została w Chrystusie Jezusie przed wiecznymi czasami.
Ale wyraz, tłumaczony jako zamiar z gr. „prothesis” ukrywa się wewnątrz innego gr. słowa użytego czterokrotnie w Nowym Testamencie – „protithemi artos” = chleb pokładny. Św. Łukasz pisze, że Dawid wziąwszy chleby pokładne, sam jadł – dosłownie „chleby wyruszenia”: w Hbr 9.2 czytamy dosłownie zatem „wyruszenie chlebów”. W Starym Testamencie dokładnym odpowiednikiem wyrażenia „chleb pokładny” = „chleb oblicza” (ang. tłumaczenie), np. Wj 25.30 Będziesz zawsze kładł na stole przede Mną chleby pokładne, tzn. chleb oblicza, chleb obecności, obecności Boga. Tych 12 bochenków chleba symbolizowało pokolenia Izraela – Każdego szabatu przygotują to przed Panem jako dar nieustanny od Izraelitów, jako wieczne przymierze (Kpł 24.8), i Aron oraz jego synowie jedli chleb obecności jako symbol dzieci, narodu, a więc zapowiadały one symbolicznie namaszczonego, Mesjasza, chleb żywy, pośrednika, przez którego Bóg objawia siebie samego w ludziach. CYTAT: Rz 8.28 Wiemy też, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru. – wszystko to w cudowny sposób zapowiedziane w chlebach pokładnych – „protithemi: artos” – chleb zamiaru. CYTAT: Rz 8.29-30 Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi. Tych zaś, których przeznaczył, tych też powołał, a których powołał – tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił – tych też obdarzył chwałą.
Hbr 2.10-12 Przystało bowiem Temu, dla którego wszystko i przez którego wszystko, który wielu synów do chwały doprowadza, aby przewodnika ich zbawienia udoskonalił przez cierpienie. Tak bowiem Ten, który uświęca, jak ci, którzy mają być uświęceni, z jednego /są/ wszyscy. Z tej to przyczyny nie wstydzi się nazywać ich braćmi swymi, mówiąc: Oznajmię imię Twoje braciom moim, w pośrodku zgromadzenia będę Cię wychwalał.
wielu synów do chwały doprowadza – gr. „doxa” = zaszczyt, godność, chwała, uwielbienie. Nie jest to chwała/zaszczyt/godność ludzka. Jezus powiedział: Nie odbieram chwały od ludzi (J 5.41) – Jak możecie uwierzyć, skoro od siebie wzajemnie odbieracie chwałę, a nie szukacie chwały, która pochodzi od samego Boga?, dosłownie „od jedynego Boga”. I znów Jezus rzekł: Jeżeli Ja sam siebie otaczam chwałą, chwała moja jest niczym. Ale jest Ojciec mój, który Mnie chwałą otacza (J 8.54) i ta chwała/zaszczyt jest okazywana w sposób opisany CYTAT Łk 14.10-11 Lecz gdy będziesz zaproszony, idź i usiądź na ostatnim miejscu. Wtedy przyjdzie gospodarz i powie ci: Przyjacielu, przesiądź się wyżej; i spotka cię zaszczyt wobec wszystkich współbiesiadników. Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.
spotka cię zaszczyt = dosłownie spotka cię zaszczyt wobec wszystkich współbiesiadników. To właśnie ci pokorni w oczach świata, którzy w wierze ujrzą chwałę Syna Boga, pełnego łaski i prawdy; to ci, którzy wierzą, że taki to początek znaków uczynił Jezus ..kiedy objawił swoją chwałę. Jego uczniowie ujrzeli owe objawienia chwały i uwierzyli w Niego. My nie widzieliśmy, jednak wierzymy. W wierze jesteśmy przekonani, iż kapitan –przywódca rodziny- przywiedzie wielu synów do chwały, objawienia Boga w ludziach. Św. Paweł pisze do Rzymian: tym, którzy przez wytrwałość w dobrych uczynkach szukają chwały, czci i nieśmiertelności – życie wieczne (Rz 2.7) i jak to przyrzekł Jezus – kto by chciał Mi służyć, niech idzie za Mną, a gdzie Ja jestem, tam będzie i mój sługa. A jeśli ktoś Mi służy, uczci go mój Ojciec. (J 12.26). „Uczci” = gr. „timao” = „wysoko ocenić”, tj. tych, którzy służą synowi Boga, Ojciec wysoko oceni.
CYTAT Rz 8.29-30: Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi. Tych zaś, których przeznaczył, tych też powołał, a których powołał – tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił – tych też obdarzył chwałą. Kiedy Bóg ich poznał od wieków, także obdarzył chwałą? Mamy powiedziane w J 17.24, że Jezus, pierworodny (protokos), był przewidziany przed stworzeniem świata i św. Paweł także stwierdza, że w Nim wybrał nas przez założeniem świata (Ef 1.4). Słowo „założenie” jest tłumaczeniem gr. wyrazu, który znaczy dosłownie „ustanawiać”. CYTAT Hbr 11.11: Przez wiarę także i sama Sara, mimo podeszłego wieku, otrzymała moc poczęcia. Uznała bowiem za godnego wiary Tego, który udzielił obietnicy.
– „moc” (gr. „dunamis”) = siła, potężne/pełne mocy działanie, osiem razy tłumaczone jako „cud”. Słowo „począć” = forma czasownika od „katabale” – stąd Sara otrzymała cudowną moc poczęcia. A tym samym dać początek całemu ludowi Izraela. Ale ta cudowna moc udzielona została także Abrahamowi – CYTAT Rz 4.17-20: jak jest napisane: Uczyniłem cię ojcem wielu narodów – przed obliczem Boga. Jemu on uwierzył jako Temu, który ożywia umarłych i to, co nie istnieje, powołuje do istnienia. On to wbrew nadziei uwierzył nadziei, że stanie się ojcem wielu narodów zgodnie z tym, co było powiedziane: takie będzie twoje potomstwo. I nie zachwiał się w wierze, choć stwierdził, że ciało jego jest już obumarłe – miał już prawie sto lat – i że obumarłe jest łono Sary. I nie okazał wahania ani niedowierzania co do obietnicy Bożej, ale się wzmocnił w wierze. Oddał przez to chwałę Bogu. Była to Ducha Świętego moc Najwyższego, która działała w jałowym, pomenopauzalnym łonie Sary i w cudowny sposób ożywiła męskie siły Abrahama – położone zostały podwaliny ludu dla Bożego imienia. Tak więc Izrael narodził się poprzez działanie mocy/siły samego Boga w cudowny sposób – by być synem Boga, synem pierworodnym. To mówi Pan: Synem moim pierworodnym jest Izrael.” Poznany od wieków, przeznaczony na to, by się stał na wzór obrazu (eikon – reprezentowanie i przejaw) Jego Syna, żeby mógł być pierworodnym (protokos), aby On był pierworodnym między wielu braćmi.” Dlatego Jezus modlił się: chwałę, którą Mi dałeś, przekazałem im, aby stanowili jedno, tak jak My jedno stanowimy.
Ja w nich, a Ty we Mnie! Oby się tak zespolili w jedno, aby świat poznał, żeś Ty Mnie posłał i żeś Ty ich umiłował tak, jak Mnie umiłowałeś.. .bo umiłowałeś Mnie przed założeniem świata. (J 17.22-24)
Izrael – „władcy z el” Hbr. = potęga, moc, potężny. Bóg Jahwe, ten, który objawi swą chwałę poprzez swego potężnego syna – Izrael „syna pierworodnego”, wybranego przed założeniem świata, aby był święty i nieskalany przed Jego obliczem, z miłości.
Jest napisane w Księdze Przysłów 18.10: „Potężną twierdzą jest imię Pana, tam prawy się schroni.” Schroni = hebr. „sagob” = mocny, wywyższony/wzniesiony por. Prz 29.25: Strach przed człowiekiem to sidło, kto ufa Panu, bezpieczny (sagab) tzn. wywyższony. Jezus powiedział: Objawiłem imię Twoje ludziom, których Mi dałeś ze świata… Dopóki z nimi byłem, zachowywałem ich w Twoim imieniu (J 17.6,12); i św. Jan napisał: Te zaś zapisano, abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym, i abyście wierząc mieli życie w imię Jego. (J 20.31). Tak jak Bóg objawił swoje imię, swą chwałę swemu pierworodnemu synowi na pustyni na Synaju – będę się spotykał z Izraelitami, i to miejsce będzie uświęcone przez moją chwałę. I będę mieszkał pośród Izraelitów (Wj 29.43-45). Będę się spotykał … będę mieszkał. Znaczącym słowem jest tu – „będę”.
Tak więc Jezus, pierworodny syn Boga, jest uświęconym przez chwałę ojca, objawionym jego braciom imieniem Boga, żeby mogli być uświęceni przez chwałę Boga; gdyż jest to Zbawca Pan nasz Jezus Chrystus, który przekształci nasze ciało poniżone, na podobne do swego chwalebnego ciała (Fil 3.21). W owym dniu Pan, (czytamy w Zach 9.16) ich Bóg, da im zwycięstwo <jak klejnoty w koronie>… Bo są jak drogie kamienie w ozdobnej koronie, co błyszczą światłem ponad Jego ziemią.
Jak zatem ma człowiek schronić się w tej potężnej twierdzy – imieniu Jahwe? CYTAT J 3.3:
W odpowiedzi rzekł do niego Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi powtórnie, nie może ujrzeć królestwo Bożego. „narodzi powtórnie” („narodzi się z tego, co na górze/z wysokości”) – niezwykłe wyrażenie! „narodzi się z tego, co na górze/ z wysokości”” – sedno całego nauczania o objawieniu Boga w człowieku, jego wyróżnieniu przed wiekami, jego powołaniu, jeszcze przed założeniem świata. Jak łatwo może umknąć ta nauka w tłumaczeniu „narodzi się powtórnie”. To cudowna moc Boga spowodowała narodziny Izaaka, praojca Izraela. „mojego pierworodnego”. Sara otrzymała moc poczęcia w starczym, jałowym łonie, zapłodnionym przez starego męża, którego męskie siły zostały ożywione w cudowny sposób. Lecz to poczęcie, owe cudownie stworzone podwaliny zostały ustanowione w ciele. To moc Najwyższego, lecz Izrael narodził się niemniej jednak z ciała. Nie tak jak Jezus, umiłowany syn Boga – on naprawdę narodził się z wysokości. Jezus rzekł do Izraela: Wy jesteście z niskości, a Ja jestem z wysoka. Wy jesteście z tego świata, Ja nie jestem z tego świata. Zatem, jak Bóg może objawić siebie samego w Izraelu, ludzie, który wzeszedł „ek ton kato” dosłownie – „z wysokości”? Poprzez proces dwóch narodzin! Właściwie, dwóch duchowych narodzin! Pierwsze duchowe narodziny Jezusa były to „narodziny z wody” – w ten sposób wypełnił on sprawiedliwość Bożą. Po nich była wytrwałość w dobrych uczynkach zakończona śmiercią na krzyżu i trzy dni w grobie, z którego „narodził się z ducha” i stał się „Panem ducha”. Św. Paweł wyraża to następująco – w dosłownym tłumaczeniu – „ostatni Adam przemieniony został w ducha, który będzie ożywiał”. Izrael ujrzy królestwo Boga, kiedy „odrodzi się mocą niebios”. Bóg ukaże swą potęgę w Izraelu, wśród jego wybranych i pierworodnych, kiedy przybiorą oni duchowe ciała. Jako że nic, co narodziło się z ciała, nie może odziedziczyć królestwa Boga, muszą nastąpić ponowne narodziny. CYTAT: Jana 3.4-6: Nikodem powiedział do Niego: Jakżeż może się człowiek narodzić będąc starcem? Czyż może powtórnie wejść do łona swej matki i narodzić się? Jezus odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego. To, co się z ciała narodziło, jest ciałem, a to, co się z Ducha narodziło, jest duchem”. „Wiatr wieje tam, gdzie chce, i szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd podąża. Tak jest z każdym, który narodził się z Ducha” {Jan 3.8). Ludzie rodzą się z Ducha dzięki prawdzie zawartej w jego słowach: w takim czasie, miejscu i takim sposobem, jaki jemu się podoba. Niekiedy Duch w ogóle nie będzie sprzyjał działaniom człowieka, jak jest to zapisane w Dziejach Apostolskich [16.7]: próbowali przejść do Bitynii, ale Duch Jezusa nie pozwolił im”. Przed ustanowieniem świata Bób bowiem, poprzez swą ponadczasową mądrość, wyznaczył już tych, którzy zostaną usprawiedliwieni i wywyższeni. Bóg zna ich już od początku stworzenia (Efezjan 1.4-5). A zatem pierwszy chrzest jest z wody, a drugi z grobu – CYTAT:
Mat. 28.19: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.
i Ef. 1. 9-13: „przez to, że nam oznajmił tajemnicę swej woli według swego postanowienia, które przedtem w Nim powziął dla dokonania pełni czasów, aby wszystko na nowo zjednoczyć w Chrystusie jako Głowie: to, co w niebiosach, i to, co na ziemi. W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli po to, byśmy istnieli ku chwale Jego majestatu – my, którzyśmy już przedtem nadzieję złożyli w Chrystusie. W Nim także i wy usłyszeliście słowo prawdy, Dobrą Nowinę o waszym zbawieniu. W Nim również uwierzyliście i zostaliście opatrzeni pieczęcią Ducha Świętego, który był obiecany” – ci wszyscy wierni, którzy są częścią wiecznego planu Boga są „zapieczętowani” świętym duchem obietnicy. „Zapieczętowani” w języku greckim znaczy: znak własności i bezpieczeństwa.
CYTAT 2 Tymoteusza 2.19: „A przecież trwa mocny fundament Boży taką oto mając pieczęć: Poznał Pan tych, którzy są Jego, oraz: Niechaj odstąpi od nieprawości każdy, kto wzywa imienia Pańskiego” – a zatem to nie chrzest, nie obrzezanie, ani nie duch święty był ową pieczęcią – pieczęć jest oznaką Ducha. „Poznał Pan tych, którzy są Jego” – oto jest owa pieczęć. To jest pismo święte zapisane przez ludzi natchnionych duchem świętym, dzięki czemu my wszyscy jesteśmy zapieczętowani na ów dzień odkupienia, troszcząc się „nie o ten pokarm, który ginie, ale o ten, który trwa na wieki, a który da wam Syn Człowieczy; Jego to bowiem pieczęcią swą naznaczył Bóg Ojciec” (Jan 6.27). Obrzezanie, chrzest, namaszczenie duchem świętym – to nie są owe pieczęcie same w sobie. Oto, czym jest raczej ta pieczęć: „Poznał Pan tych, którzy są Jego”, zaś zewnętrzne znamię owego znaku własności Yahwe wyjaśnione jest w Efezjan 4.22-32, CYTAT:
„co się tyczy poprzedniego sposobu życia – trzeba porzucić dawnego człowieka, który ulega zepsuciu na skutek zwodniczych żądz, odnawiać się duchem w waszym myśleniu i przyoblec człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości.
Dlatego odrzuciwszy kłamstwo: niech każdy z was mówi prawdę do bliźniego, bo jesteście nawzajem dla siebie członkami. Gniewajcie się, a nie grzeszcie: niech nad waszym gniewem nie zachodzi słońce! Ani nie dawajcie miejsca diabłu! Kto dotąd kradł, niech już przestanie kraść, lecz raczej niech pracuje uczciwie własnymi rękami, by miał z czego udzielać potrzebującemu. Niech nie wychodzi z waszych ust żadna mowa szkodliwa, lecz tylko budująca, zależnie od potrzeby, by wyświadczała dobro słuchającym. I nie zasmucajcie Bożego Ducha Świętego, którym zostaliście opieczętowani na dzień odkupienia. Niech zniknie spośród was wszelka gorycz, uniesienie, gniew, wrzaskliwość, znieważenie – wraz z wszelką złością. Bądźcie dla siebie nawzajem dobrzy i miłosierni! Przebaczajcie sobie, tak jak i Bóg nam przebaczył w Chrystusie”.
Bóg powiedział do swego ludu pierworodzonego, wybranego jeszcze przed założeniem świata: „Tam będę się spotykał z Izraelitami, i to miejsce będzie uświęcone przez moją chwałę… I będę mieszkał pośród Izraelitów” [Ex 24.43, 45]. Zapisano w Księdze Objawienia, że Jan ujrzał anioła nadchodzącego od wschodu słońca, mającego pieczęć i mówiącego: „Nie wyrządzajcie szkody ziemi ni morzu, ni drzewom, aż opieczętujemy na czołach sługi Boga naszego” (Obj. 7.3). – policzono 144000 z plemion Izraela i na ich czołach odciśnięto pieczęć – „Poznał Pan tych, którzy są Jego” i, jak zapisano, „a w ustach ich kłamstwa nie znaleziono” (Obj. 14,5).
CYTAT Jan 1.45-47 Filip spotkał Natanaela i powiedział do niego: Znaleźliśmy Tego, o którym pisał Mojżesz w Prawie i Prorocy – Jezusa, syna Józefa z Nazaretu. Rzekł do niego Natanael: Czyż może być co dobrego z Nazaretu? Odpowiedział mu Filip: Chodź i zobacz. Jezus ujrzał, jak Natanael zbliżał się do Niego, i powiedział o nim: Patrz, to prawdziwy Izraelita, w którym nie ma podstępu”.
Natanael = dany przez/od Boga (w. 49). Natanael jest typem tych wszystkich, którzy są dani przez Boga Jezusowi – „Objawiłem imię Twoje ludziom, których Mi dałeś ze świata. Twoimi byli i Ty Mi ich dałeś, a oni zachowali słowo Twoje” (Jan 17,6). Natanael – „w którym nie było podstępu”. „Poznał Pan tych, którzy są Jego”, „a w ustach ich kłamstwa nie znaleziono: są nienaganni” (Obj. 14,5), „Tam będę się spotykał z Izraelitami, i to miejsce będzie uświęcone przez moją chwałę… I będę mieszkał pośród Izraelitów” – i takie jest znaczenie imienia Jahwe: „Będzie, kim zechce się stać” – CYTAT Iz. 44.1-6:
Teraz więc słuchaj, Jakubie, mój sługo, Izraelu, którego wybrałem! Tak mówi Pan, twój sprawca, twój twórca od narodzenia, twój wspomożyciel: Nie bój się, sługo mój, Jakubie, Jeszurunie, którego wybrałem. Bo rozleję wody po spragnionej glebie i zdroje po wyschniętej ziemi. Przeleję Ducha mego na twoje plemię i błogosławieństwo moje na twych potomków.
Wyrastać będą jak trawa wśród wody, jak topole nad bieżącymi wodami. Jeden powie: Należę do Pana, a drugi się nazwie imieniem Jakuba, inny zaś napisze na swej ręce: Pan i otrzyma imię Izrael. Tak mówi Pan, Król Izraela i Odkupiciel jego, Pan Zastępów: Ja jestem pierwszy i Ja ostatni; i nie ma poza Mną Boga”.
„ostatni” = Jahwe objawiający się w jego świętych, Jego ostatnich, doskonałych w duchu, jak to Paweł napisał do Rzymian, „mających udział w chwale”: „Jeżeli zaś jesteśmy dziećmi, to i dziedzicami: dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, skoro wspólnie z Nim cierpimy po to, by też wspólnie mieć udział w chwale” (Rz. 8,17).
Amos: „”W tym dniu podniosę szałas Dawidowy, który upada, zamuruję jego szczeliny, ruiny jego podźwignę i jak za dawnych dni go zbuduję. by posiedli resztę Edomu i wszystkie narody, nad którymi wzywano mojego imienia – wyrocznia Pana, który to uczyni” (Am. 9,11).