Wszystko jest śmiertelne oprócz Żyda; wszystkie inne potęgi przeminęły, a Żyd pozostał. Co stanowi sekret jego nieśmiertelności?
Jedynie was znałem ze wszystkich narodów na ziemi, dlatego was nawiedzę karą za wszystkie wasze winy. [Amos 3.2]
Ja bowiem jestem z tobą – wyrocznia Pana – by cię wybawić. Zgotuję zagładę wszystkim narodom, między którymi cię rozproszyłem, ciebie zaś nie wyniszczę. Ukarzę cię jednak sprawiedliwie i nie ujdziesz zupełnie bezkarnie. [Jr 30.11]
W PIERWSZYM z przytoczonych powyżej cytatów znajdujemy przemyślenia odnośnie historii Żydów z ludzkiego punktu widzenia (amerykańskiego pisarza, Marka Twaina, w 1899 r.). Cytaty drugi i trzeci ukazują nam myśli Boga o wybranym przez siebie narodzie. Zarówno autor-człowiek, jak i autor piszący z inspiracji Boga, potwierdzają, że w dziejach narodu żydowskiego na przestrzeni wieków mamy do czynienia z niezwykłą historią, która wymaga niezwykłego wytłumaczenia. Ale podczas gdy pierwszy autor nie ma żadnego wytłumaczenia, pozostali dwaj twierdzą, że mają takie wyjaśnienie, dane im przez samego Boga Izraela. Kiedy przyjrzymy się historii Żydów na przestrzeni około 2 500 lat, przekonamy się, że jedynie to wytłumaczenie jest słuszne.
Najpierw cofnijmy się do dziewiątego wieku przed Chr., by się przekonać, że lud Boga nie jest już zjednoczonym królestwem; na północy znajduje się królestwo Izraela składające się z dziesięciu pokoleń. Pozostałe dwa pokolenia stworzyły na południu królestwo Judy. Nic pozytywnego nie zanotowano o władcach północnego królestwa i począwszy od mniej więcej połowy dziewiątego wieku przed Chr. Bóg zaczął ich karać, wysyłając przeciw nim z północy potężne armie Asyryjczyków. W końcu w 722 r. przed Chr. królestwo Izraela zostało całkowicie spustoszone, a jego król wraz z wielu mieszkańcami kraju zostali wzięci w niewolę do Asyrii i zastąpieni przez różnorodną ludność z innych części imperium asyryjskiego. Jednakże już wtedy reprezentanci wszystkich dwunastu pokoleń znajdowali się w królestwie południowym. Wkrótce po podziale królestwa miało miejsce kilka fal emigracji na południe tych członków dziesięciu pokoleń, którzy pragnęli nie zafałszowanego kultu Boga. Cokolwiek stało się z tymi, którzy zostali wzięci do niewoli asyryjskiej, nie jest poprawne mówienie o „zaginionych” dziesięciu pokoleniach Izraela. Reprezentanci wszystkich dwunastu pokoleń znaleźli się w południowym królestwie Judy.
KONIEC ŻYDOWSKIEGO KRÓLESTWA
Królestwo Judy istniało przez następne 136 lat. Królowie tacy jak Ezechiasz i Jozjasz próbowali nieugięcie oprzeć jego istnienie na zdrowych podstawach posłuszeństwa Bożym prawom, lecz większość ludzi pozostała obojętna wobec ich usiłowań i Bóg zdecydował, że to królestwo również musi przestać istnieć. Prorok Ezechiel skierował do ostatniego króla Judy te słowa:
A o tobie, niecny bezbożniku, władco izraelski, którego dzień nadchodzi z ostatnim twoim występkiem, tak mówi Pan Bóg: Zdejm zawój, usuń koronę! Wszystko będzie inne: co jest małe, zostanie wywyższone, a to, co wysokie, poniżone. Ruinę, ruinę z ciebie uczynię taką, jakiej nigdy nie było, dopóki nie przyjdzie ten, do którego należy sąd i któremu go przekażę. [Ez 21.30-32]
(Proszę zwrócić uwagę na obietnicę zawartą w ostatnich słowach tego cytatu; nadal oczekujemy jej wypełnienia się.)
Do tego czasu dominującą siłą na Środkowym Wschodzie był Babilon pod przywództwem swego wielkiego króla Nabuchodonozora. W 586 roku przed Chr. jego wojska spustoszyły Izrael, zajęły Jerozolimę i zniszczyły jej świątynię. Król i jego książęta oraz wielu mieszkańców miasta zostali zabrani do Babilonu. Ale chociaż, jak powiedział Ezechiel, był to chwilowo koniec królestwa, to z pewnością nie miał to być koniec narodu. W 539 roku przed Chr. Babilon uległ Persom, którzy natychmiast dali uprowadzonym do niewoli ludziom szansę powrotu do ich własnych ziem. Wielu Żydów powróciło, odbudowano mury Jerozolimy i świątynię, ale Izrael pozostał „państwem marionetkowym”.
TYMCZASOWE ODRODZENIE
W 330 roku przed Chr. Persowie zostali podbici przez armię grecką dowodzoną przez Aleksandra Wielkiego, lecz siedem lat później władca ten zmarł, mając zaledwie 33 lata. Nie miał on następcy i imperium zostało podzielone pomiędzy jego dowódców. Seleucydzi w Syrii na północy i Ptolemeusze w Egipcie na południu stali się dominującymi potęgami i Izrael w znacznym stopniu cierpiał na skutek konfliktu pomiędzy tymi dwiema dynastiami. Sprawy osiągnęły swój punkt kulminacyjny w okresie panowania króla seleudzkiego Antiocha IV (Epifanesa), który od 168 roku przed Chr. usankcjonował ostre i brutalne prześladowania religijne aż po wprowadzenia składania pogańskich ofiar i prostytucji w świątyni jerozolimskiej. W okresie panowania Machabeuszy Żydzi wzniecili zwycięskie powstanie i przez pewien czas cieszyli się okresem niepodległości i dobrobytu, dopóki nie ulegli rosnącej potędze Rzymu. (Wszystko to zostało przewidziane tak dokładnie przez proroka Daniela, że krytycy usiłowali na próżno datować jego proroctwa na czas po tych wydarzeniach.)
W 40 roku przed Chr., pod rządami Rzymu, Herod Wielki został ustanowiony królem Żydów (chociaż nie był uznany za takiego przez Boga ani przez Jego lud) i przez następne 100 lat Żydami rządzili różni członkowie jego rodziny. Pomimo jego prób zjednania sobie ludzi przez wybudowanie wspaniałej świątyni w Jerozolimie, Herodowi Wielkiemu nigdy nie wybaczono zgładzenia potomków Machabeuszy.
OSTRZEŻENIE JEZUSA
W okresie panowania Heroda żył Jezus, który wędrował po ziemi Izraela, głosząc dobrą nowinę o królestwie Boga. Żydzi traktowali go tak samo jak swoich poprzednich proroków i Jezus dodał swoje słowa do słów proroków, ostrzegając Żydów przed konsekwencjami ich buntowniczej postawy:
Skoro ujrzycie Jerozolimę otoczoną przez wojska, wtedy wiedzcie, że jej spustoszenie jest bliskie…Będzie to bowiem czas pomsty, aby się spełniło wszystko, co jest napisane.
Biada brzemiennym i karmiącym w owe dni! Będzie bowiem wielki ucisk na ziemi i gniew na ten naród: jedni polegną od miecza, a drugich zapędzą w niewolę między wszystkie narody. A Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy pogan przeminą. [Łk 21.20-24]
(Zwróćmy uwagę na ograniczenie czasu przeznaczonego na zagładę królestwa. Słowa Jezusa doczekały się strasznego wypełnienia.)
TRAGEDIA ROKU 70 PO CHR.
W dużej mierze sprowokowani przez Rzymian, w 70 r. po Chr. Żydzi wzniecili powstanie. Rzym wysłał armię składającą się z 60 000 mężczyzn celem zduszenia rewolty. W rezultacie zaciekłego oporu Żydów, połączonego z fanatyczną niezgodą wśród nich samych, bardzo wielu z nich straciło życie. Gdy rzymskie oddziały zagarnęły cały kraj, około 100 000 Żydów straciło życie, a 40 000 zostało wysłanych do Rzymu jako niewolnicy. Ale terror osiągnął największe rozmiary w samej Jerozolimie i wokół niej. Ponad milion Żydów zmarło, wielu z powodu głodu. Ogromna ich liczba została ukrzyżowana pod murami otaczającymi miasto. Pozostałe 100 000 ludzi uwięziono i wielu z nich zginęło na arenach Rzymu.
Łuk Tytusa w Rzymie, ukazujący menorę wynoszoną jako zdobycz przez zwycięskich rzymskich żołnierzy
Józef, żydowski dowódca w owym czasie, który został uwięziony przez Rzymian, relacjonuje te wydarzenia z wielką dokładnością i zauważa, że Bóg potępił cały naród i wykorzystał każdy czyn, który przedsięwzięli, by się uratować, dla ich zagłady. (Wojna Żydowska, rozdz. 13) Oblężenie miasta zakończyło się w 70 roku po Chr. całkowitym zburzeniem świątyni. Prorocze słowa Jezusa wypełniły się w straszny sposób. Jakieś 1 500 lat przed tymi wydarzeniami Mojżesz zapowiedział je z makabrycznymi detalami. [Pwt 28.40-57]
Pomimo tych przerażających doświadczeń w 132 roku n.e. Żydzi, pod przywództwem Bar Kochby, ponownie wzniecili powstanie. Bezwzględnie rozprawił się z nimi imperator Hadrian. Żydzów wygnano z Jerozolimy, która została zaorana jak pole [Mi 3.12], a prawie cały kraj pozbawiony ludności izraelskiej i nazwany Syrio-Palestyną.
ŻYD TUŁACZ
Tak zaczęła się zdumiewająca historia Żydów będących w rozproszeniu; lud bez ziemi, religia bez głównego miejsca kultu. Przez dziewiętnaście stuleci Żydzi wędrowali, przeganiani z jednego kraju do drugiego przez uprzedzenia i przesądy, pozbawieni podstawowych ludzkich praw, zmuszani do życia w gettach miast Europy, narażeni na częste ataki i rabunki. Katalog przestępstw skierowanych przeciw Żydom jest strasznym oskarżeniem tak zwanej chrześcijańskiej cywilizacji Zachodu. A jednak Żydzi przetrwali, różniąc się rysami twarzy, ubiorem, obyczajami, a przede wszystkim swą religią. Żydzi zachowali swą odmienność od sąsiadów, ludzie niezwykli, znienawidzeni, którymi pogardzano lub którym zazdroszczono z powodu ich czasami zdumiewających osiągnięć intelektualnych i artystycznych.
Scena z polskiego getta w XVII w. To tylko jeden z narodów, pośród których Żydzi doświadczyli podobnych prześladowań i złego traktowania.
Nie ma w historii świata drugiej mniejszości narodowej, która doświadczyłaby podobnych prześladowań przez tak długi okres czasu i która by przetrwała. Gdzie są dzisiaj dawni wrogowie i ciemięzcy Izraela –Filistyńczycy, Edomici czy Chetyci? Gdzie są obecnie wielkie imperia, takie jak Asyria i Babilon, które spustoszyły Ziemię Świętą, gnębiąc i rozpraszając jej mieszkańców? Wszystkie zniknęły, ich przelotne miejsce na kartach historii znaczą tylko rozsypujące się pomniki ich wielkich ongiś cywilizacji. Około 3 500 lat temu Mojżesz zapowiedział to wszystko z wielką dokładnością:
Wywołasz grozę, wejdziesz do przysłowia i w pośmiewisko u wszystkich narodów, do których zaprowadzi cię Pan. Nie zaznasz pokoju u tych narodów ani stopa twej nogi tam nie odpocznie. Da ci tam Pan serce drżące ze strachu, oczy wypłakane z tęsknoty i duszę utrapioną. [Pwt 28.37,65]
NAJCIEMNIEJSZA GODZINA PRZED ŚWITEM
Ale jeszcze gorsze miało dopiero nadejść, o wiele gorsze. Wkrótce po zakończeniu pierwszej wojny światowej wzrósł w Europie antysemityzm. W 1933 roku Adolf Hitler został Kanclerzem Niemiec. Głosił on antysemityzm przez wiele lat i teraz nie wahał się użyć swej władzy, by wprowadzić te przekonania w życie. Około 250 000 Żydów uciekło z Niemiec, ale do 1941 roku armia Hitlera okupowała prawie cała Europę. Żydów zabrano ze wszystkich okupowanych krajów i zgromadzono w obozach koncentracyjnych na terenie Niemiec i Polski. Niemcy zamordowali ponad sześć milionów Żydów, wielu spośród nich zagazowali w komorach gazowych. Wśród wszystkich przerażających zdarzeń w historii Żydów niczego nie można porównać z holokaustem.
I znowu słowa Mojżesza krzyczą przerażającą prawdę:
Życie twe będzie u ciebie jakby w zawieszeniu: będziesz drżał dniem i nocą ze strachu, nie będziesz pewny życia. Rano powiesz: Któż sprawi, by nadszedł wieczór, a wieczorem: Któż sprawi, by nadszedł poranek – a to ze strachu, który twe serce będzie odczuwać na widok, jaki stanie przed twymi oczami. [Pwt 28.66-67]
ODRODZENIE I POWRÓT
Jednak pojawiło się światło na końcu tego najciemniejszego tunelu w historii Żydów. Czekała oto ziemia, by ją wziąć w posiadanie, ziemia przyrzeczona przez Boga 4 000 lat wcześniej. Ale istniały też przeciwności.
W 1917 roku miały miejsce dwa wydarzenia, które wprowadziły na scenę Wielką Brytanię. Rząd brytyjski wydał deklarację Balfoura stwierdzającą, że patrzy „z przychylnością na ustanowienie w Palestynie siedziby dla narodu żydowskiego i dołoży wszelkich starań, by ułatwić osiągnięcie tego celu”. W tym samym roku oddziały brytyjskie stanęły w Palestynie, wypierając ostatecznie Turków i wkraczając do Jerozolimy. W 1922 roku Brytyjczycy uzyskali mandat Ligi Narodów uprawniający do administrowania Palestyną. Przez 40 lat płynął strumień Żydów powracających na tę ziemię i w 1922 roku w Palestynie znajdowało się ich 84 000. Do 1939 roku liczba ta wzrosła do 450 000. Następnie Wielka Brytania, by ułagodzić Arabów, wprowadziła surowe restrykcje odnośnie dalszej imigracji Żydów. Po drugiej wojnie światowej i holokauście żądano, by umożliwić większej liczbie Żydów powrót do kraju. Brytyjczycy oparli się tej presji do tego stopnia, że posunęli się nawet do zawrócenia statków wyładowanych żydowskimi uchodźcami z Europy, gdy ci dopłynęli do brzegów ich ziemi obiecanej. W obliczu zamieszek i przelewu krwi w Palestynie, Brytyjczycy zrzekli się swego mandatu 15 maja 1948 roku. Izrael natychmiast ogłosił się niepodległym państwem i otworzył swe granice dla wszystkich Żydów i nieograniczonej imigracji.
Ten powrót Żydów do swojej ziemi został przewidziany ponad 100 lat wcześniej przez ludzi studiujących Biblię na podstawie słów proroków Izraela:
Oto nadchodzą dni – wyrocznia Pana – kiedy zasieję dom Izraela i dom Judy nasieniem ludzi, nasieniem zwierząt. Tak samo jak czuwałem nad nimi, by wyrywać i obalać, burzyć, niszczyć i sprowadzać nieszczęście, tak samo będę nad nimi czuwał, by budować i sadzić – wyrocznia Pana. [Jr 31.27-28]
Prorok Ezechiel przewidział godny uwagi rozwój kraju, co miało miejsce po jego przejściu pod kontrolę Izraela:
Wy jednak, góry izraelskie, wypuszczać będziecie swoje gałęzie i przynosić owoc memu ludowi izraelskiemu, albowiem wróci on niebawem. Bo oto przychodzę do was i zwracam się do was: będą was uprawiać i obsiewać. Rozmnożę na was ludzi, cały dom Izraela i miasta będą zamieszkane, i ruiny będą znowu odbudowane. [Ez 36.8-10]
Obecnie w Izraelu mieszka około 5 milionów Żydów, z których większość powróciła z różnych części świata.
WALKA O PRZETRWANIE
Kiedy Izrael ogłosił swoją niepodległość w 1948 roku, daleko było do końca jego kłopotów. Natychmiast został on zaatakowany przez sąsiednie kraje arabskie. Cierpiąc na całkowity brak nowoczesnej broni, kilkaset tysięcy Żydów stawiło opór gwałtownemu atakowi milionów dobrze uzbrojonych Arabów. I znów Izrael przetrwał. Było to powszechnie uważane za cud; z pewnością była w tym ręka Boga. Arabowie kontynuowali swe prowokacje w stosunku do Izraela, ogłaszając zamiar jego zniszczenia. W 1956 roku Izraelczycy wzięli sprawę w swoje własne ręce i zaatakowali wojska egipskie na półwyspie Synaj, zmuszając je do wycofania nad Kanał Sueski. W 1967 roku Arabowie zaatakowali powtórnie. W tym czasie Izraelczycy posiadali czołgi i samoloty, lecz siły arabskie przewyższały ich ponad trzykrotnie. A jednak w ciągu sześciu dni Izraelczycy odparli Arabów, zajmując Zachodni Brzeg rzeki Jordan, łącznie z całą Jerozolimą (po raz pierwszy od 1 900 lat), obszarem Gazy i Półwyspem Synajskim. Następny atak Arabów w 1973 roku był równie nieudany. W czasie napaści Iraku na Kuwejt na przełomie 1990/91 roku, na Izrael zostały wystrzelone rakiety scud, ale, pod presją Ameryki, Izrael nie odpowiedział na ten atak.
W marcu 1979 roku został podpisany traktat pokojowy pomiędzy Izraelem i Egiptem, a w 1993 roku osiągnięto porozumienie w Oslo między Izraelem a Organizacją Wyzwolenia Palestyny, torując drogę samorządności Palestyńczyków. To doprowadziło do wielkich napięć pomiędzy samymi Żydami i w rezultacie do zamachu na premiera Rabina w listopadzie 1995 roku. Zarówno w Izraelu, jak i wśród państw arabskich, istnieją potężne siły przeciwne jakiemukolwiek układowi pokojowemu. Nie jest zadaniem tego artykułu wynotowanie wszystkiego, co Izrael powiedział czy uczynił. Chodzi nam jedynie o to, by ukazać zdumiewające przetrwanie Żydów w ciągu 2 500 lat ich niespokojnych dziejów oraz ich nawet bardziej niezwykłe odrodzenie i powrót do swej ziemi w ciągu ostatnich 50 lat –ziemi obiecanej im przez Boga prawie 4 000 lat temu.
Jak napisaliśmy, niektóre państwa arabskie dążą do wytworzenia pocisków jeszcze dalszego zasięgu oraz wzbudzającej największe przerażenie broni chemicznej i biologicznej. Perspektywy na najbliższą przyszłość wyglądają ponuro, ale jest to temat artykułu kończącego tę broszurę.
PODSUMOWANIE
Zaczęliśmy ten artykuł od trzech cytatów; jednego z wypowiedzi amerykańskiego pisarza, szukającego przyczyny przetrwania Żydów mimo ich niespokojnych dziejów, a dwa były słowami izraelskich proroków, przekazujących nam Boże wytłumaczenie nieśmiertelności Żydów. Uważamy, że przyglądając się historii Żydów trwającej około 2 500 lat, zauważymy, że jedynie takie wyjaśnienie jest zgodne z faktami. Wierzymy, że dowiedliśmy słuszności takiego twierdzenia, na ile jest to możliwe w tak krótkim, skondensowanym przeglądzie powyższego tematu.
Eric Toms
